हाजी अली दर्गा Haji Ali Dargah हे मुंबईतील सर्वात लोकप्रिय धार्मिक स्थळांपैकी एक स्थळ आहे. इस्लामिक वास्तुशैलीचे हाजी अली दर्गा हे प्रार्थना स्थळ मुंबई महानगरी चे प्रमुख आकर्षण आहे. या दर्ग्याचे बांधकाम पांढऱ्याशुभ्र ” मकराना ” संगमरवरवर केले आहे. या जुन्या प्रार्थना स्थळावर मुघल व इंडो इस्लामिक बांधकाम शैलीचा प्रभाव आहे. सर्व धर्माचे लोक हाजी अली दर्गा येथे जातात. हाजी अली दर्गा ही वास्तू भर समुद्रात दिमाखाने उभी आहे आपल्या भारत देशात समुद्रात उभा करण्यात आलेली ही एकमेव वारसा वस्तू आहे. इतकेच नव्हे तर भारताचे प्रवेशद्वार गेटवे ऑफ इंडियाच्या आकर्षक वास्तूप्रमाणे ही वास्तू म्हणजे मुंबई शहराची ओळख झाली आहे. लाला लजपतराय मार्गावरील समुद्राच्या मध्यभागी मुंबई किनारपट्टीपासून 500 जवळच हे प्रसिद्ध ठिकाण आहे.
हाजी अली दरगाह Haji Ali Dargah इतिहास
हाजी अली दर्गा सन 1431 मध्ये श्रीमंत मुस्लिम व्यापारी सय्यद पीर हाजी अली शाहू बुखारी याचा स्मरणार्थ बांधण्यात आला होता . त्यांनी मक्का यात्रेस निघण्यापूर्वी त्यांच्याकडे असणारी सर्व संपत्ती दान केलेली होती. बुखारी यांनी पंधराव्या शतकात बुखारा ,उझबेकिस्तान येथून निरोप घेऊन जगभर प्रवास करून मुंबई शहरात येऊन स्थायिक झाले होते. पीर हाजी अली यांच्या आयुष्यात आणि त्यांच्या मृत्यूनंतर ही अनेक चमत्कार घडले तुम्हाला दर्ग्याबद्दल जी काही माहिती मिळते ते तेथील कर्मचारी आणि विश्व स्थान कडून एका पिढीकडून दुसऱ्या पिढीकडे आलेली माहिती ( रिवायत ) आहे. रिवायत मधून असे समजते की पीर हाजी अली हे मूळ गावी आपल्या एका कोपऱ्यात बसले होते आणि त्यांच्या प्रार्थनेत व्यस्त होते . तेव्हा तेथून एक महिला रडत आणि आरडाओरडा करत गेली. जेव्हा त्यांनी विचारले की ती का रडत आहे तेव्हा त्यांना कळाले की तिला मदतीची गरज आहे. त्यांनी एक भांडे घेतले आणि आपल्या अंगठ्याने जमिनीवर धक्का दिला तिथून कारंजा सारखे तेल आले आणि तिचे पात्र भरले, ती बाई आनंदाने निघून गेली.
तथापि त्यानंतर हे सुफी संत पृथ्वीला अशाप्रकारे मारून घायाळ केल्याच्या स्वप्नांनी त्रस्त झाले त्या दिवसापासून त्यांच्या मनात पश्चाताप व दुःख भरले होते आणि त्यामुळे त्यांची प्रकृती खालावली. मग त्यांच्या आईच्या परवानगीने ते आपल्या भावासोबत भारतात आले आणि मुंबईच्या किनाऱ्यावर वरळी जवळ किंवा आसपासच्या भागात पोहोचली. त्यांचा भाऊ परत त्यांच्या मूळ गावी गेला. पीर हाजी अली यांनी त्याच्यासोबत आईला एक पत्र पाठवून सांगितले की, त्यांची तब्येत चांगली आहे आणि त्यांनी इस्लामचे प्रचारासाठी कायमस्वरूपी इथे राहण्याचा निर्णय घेतला आहे आणि तिने त्यांना माफ करावे .
मृत्यूपूर्वी हाजी अली यांनी त्यांचे अनुयायांना सल्ला दिला की त्यांनी त्याला कोणत्याही ठिकाणी दफन करू नये आणि त्याची कफन समुद्रात सोडले पाहिजे. मृत्यूपर्यंत प्रार्थना करत होता आणि तर लोकांना इस्लामचे ज्ञान देत होता. त्याच्या अनुयायांनी त्याच्या इच्छेचे पालन केले. त्यांनी एक दर्गा शरीफ बांधले जिथे त्याचे मृत शरीर समुद्राच्या वरच्या बाजूला असलेल्या खडकाच्या छोट्या टेकडीवर समुद्राच्या मध्यभागी आले कबर आणि दर्गाहा शरीफ हे नंतरच्या काळात बांधले गेले.
20 व्या शतकात 1960 च्या आसपास या इमारतींची पुनर्बांधणी करण्यात आली. 1916 पासून हाजी अली दर्गा ट्रस्टने समाधीचे व्यवस्थापन करण्यास सुरुवात केली आणि परिसराचा विकास करण्यात आला. त्यानंतर दर्गा शरीफ चे अनेकदा नूतनीकरण करण्यात आले आहे सध्या संपूर्ण परिसर हा 5000 चौरस मीटर मध्ये पसरलेला आहे.
हाजी अली दर्गा Haji Ali Dargah येथे जायचे कसे ?
१. बस :
मुंबई हे राष्ट्रीय महामार्ग आणि एक्सप्रेस मार्गाशी चांगले जोडले गेले आहे. तसेच हाजी अली दर्गा येथे जाण्यासाठी मुंबईहून येणाऱ्या पर्यटकांची संख्या वेगाने वाढत आहे. मुंबई बस स्टँड शहराच्या मध्यभागी वसलेले आहे. संपूर्ण शहरात हाजी अली दर्गा येथे जाण्यासाठी विविध बसेस आहेत. बेस्ट बसेस हाजी अली मार्गे शहराच्या उपनगराच्या विविध भागातून जाण्यासाठी अनेक बसेस चालवते. त्यापैकी काही लोकप्रिय क्रमांक 33, 37, 63, 81, 83, 84, 85, 87, 89 92 93 124 125 हे आहेत .
2. ट्रेन :
हाजी अली हे ट्रेन ने थेट जोडले गेलेले नाही मात्र तुम्ही पश्चिम मार्गावर महालक्ष्मी स्टेशन किंवा मुंबई सेंट्रल स्टेशन वर लोकल ट्रेन ने येऊ शकता आणि तिथून टॅक्सी करून हाजी अली येथे येऊ शकता . तसेच सेंट्रल लोकल लाईन वरती तुम्ही भायखळा स्टेशन येथे उतरून तेथून बेस्ट बस किंवा टॅक्सी घेऊ शकता. मुंबई सेन्ट्रल स्टेशन येथून हाजी अली हे १.3 किमी अंतरावर आहे .
3. विमानाने :
जवळचे विमानतळ – छत्रपती शिवाजी महाराज विमानतळ , मुंबई . दर्गा पासून विमानतळ हे १५ किमी अंतरावर आहे .
4. रस्त्याने :
दक्षिण मुंबईला पश्चिम उपनगराशी जोडणाऱ्या मार्गावर हाजी अली हे वसलेले आहे . पश्चिम उपनगरातून येताना एलजे रोड , शिवाजी पार्क , सी लिंक मार्गे वरळी ला येऊन तेथून लाला लजपतराय मार्गावरून हाजी अली ला जाता येते .
Haji Ali Dargah हाजी अली दरगाह काय पाहाल ?
हाजी अली दर्गा परिसर हा 5000 चौरस मीटर इतक्या जागेत पसरलेला आहे आणि हाजी अली दर्ग्यातील सर्वात उंच मिनार ८५ फुट उंचीचा आहे. जेव्हा आपण मुंबई स्थल दर्शनासाठी जातो तेव्हा हाजी अली दर्गा याचा मुंबई दर्शन मध्ये समावेश करण्यात आलेला आहे. हाजी अली दर्गा कडे जाण्यासाठी सुमारे 500 मीटर लांबीचा काँक्रीटचा भक्कम रस्ता आहे हा रस्ता स्वातंत्र्यपूर्व काळात 1944 साली बांधण्यात आलेला आहे. मात्र या पायवाटेने जाण्यासाठी समुद्राच्या भरती ओहोटीचे वेळापत्रक सांभाळावे लागते, कारण भरतीच्या वेळी हा मार्ग पाण्याखाली जातो.
प्रवेशद्वार ओलांडून जेव्हा तेव्हा आतमध्ये प्रवेश करतो तेव्हा पांढराशुभ्र फरशीचे अंगण लागते . येथे सभोवतालच्या शोभेच्या झाडांमुळे दर्गा परिसराचे वातावरण अत्यंत प्रसन्न वाटते . दर्ग्यात करण्यासाठी स्त्री व पुरुष असे वेगवेगळे मार्ग आहेत. विविध रंगातील पाना फुलांच्या नक्षी कामावर आयाती मंत्र ठळकपणे उतरवण्यात आले आहे. दर्गाच्या मध्यभागी पीर हाजी अली यांची कबर आहे. या कबरीवर आकर्षक कलाकुसर आहे . या दर्ग्याला भेट दिल्याने आपल्या मनोकामना पूर्ण होतात , अशी भाविकांची श्रद्धा आहे . शिर्डीच्या साईबाबांच्या मंदिराप्रमाणेच हाजी अली दर्गा सर्वधर्मियांसाठी खुला आहे .
Haji Ali Dargah Timings हाजी अली दरगाह भेट देण्याची वेळ
हाजी अली दर्गा हा संपूर्ण वर्षभर सकाळी ५ ते रात्री १०.३० दरम्यान खुला असतो. दर्गा हा सर्वधर्मियांसाठी खुला असतो . हाजी अली दर्गा ला भेट देण्याची सर्वोत्तम वेळ ऑक्टोबर ते मार्च दरम्यान असते कारण दर्ग्याकडे जाणाऱ्या पायवाटेने जाण्यासाठी समुद्राच्या भरती ओहोटीचे वेळापत्रक सांभाळावे लागते, कारण भरतीच्या वेळी हा मार्ग पाण्याखाली जातो आणि ऑक्टोबर ते मार्च दरम्यान भरती कमी राहतात .
दर्ग्यामध्ये पार पडणाऱ्या विशेष विधी व प्रार्थना साठी उपस्थित राहावयाचे असेल तर ईद , प्रत्येक इस्लामी महिन्याचा १६ वा दिवस तसेच मोहरम इत्यादी इस्लामिक पवित्र दिवसांमध्ये दर्ग्याला भेट द्यावी .
FAQ
१. हाजी अली कोण होते ?
हाजी अली हे सुफी संत होते , तत्पूर्वी ते बुखारा उझबेकिस्तान येथील श्रीमंत व्यापारी होते ज्यांच्या स्मरणार्थ हाजी अली दर्गा मुंबई मध्ये अरबी समुद्रात बांधण्यात आला आहे .
2. हाजी अली जवळ चे रेल्वे स्टेशन कोणते आहे haji ali dargah near railway station ?
मुंबई सेन्ट्रल स्टेशन हे हाजी अली जवळील रेल्वे स्टेशन आहे .मुंबई सेन्ट्रल स्टेशन येथून हाजी अली हे १.3 किमी अंतरावर आहे .तुम्ही हाजी अली ला येण्यासाठी तेथे उतरून तेथून टॅक्सी द्वारे हाजी अली येथे पोहोचू शकता .
3. दर्गा चालू असण्याची वेळ काय असते haji ali dargah timings ?
हाजी अली दर्गा हा संपूर्ण वर्षभर सकाळी ५ ते रात्री १०.३० दरम्यान खुला असतो.
4. हाजी अली यांचे पूर्ण नाव काय आहे ?
हाजी अली यांचे पूर्ण नाव सय्यद पीर हाजी अली शाहू बुखारी होते .